ટકાનો વ્યવહારિક પ્રશ્ન: જમરૂખ

માનીલો કે હું એક ફ્રુટ ની દુકાને જાવ છુ જ્યાં મને ખબર પડે છે કે 30 % ઓછા ભાવે જમરૂખ વેચી રહ્યા છે જે ફક્ત આજના દિવસ માટે છે 30 % ઓછા ભાવે જમરૂખ અને તે ફક્ત આજે જ વેચી રહ્યા છે મે ત્યાંથી 6 જમરૂખ ખરીદયા અને 6 જમરૂખ ની કિંમત ઉપર મારે કોઈ કર ભરવાનો નથી અને 30 % ઓછી કિંમત લઈને તેઓ એ મને કહ્યું કે તેઓ મારી પાસે થી 6 જમરૂખ ના રૂ.12.60 આમ 6 જમરૂખ ના વેચાણ પર 30 % ની છુટ મળી અને મેં રૂ.12.60 ચુકવ્યા હું તેને લઈને ઘરે ગયો મને મારી પત્નીએ કહ્યું કે શું તમે આવતી કાલે વધુ 2 જમરૂખ લાવી શકો તો ફરી બીજા દિવસે હું ત્યાં ગયો અને ત્યાં 2 જમરૂખ ખરીદવાની વાત કહી પરંતુ બીજા દિવસે જે ગઈ કાલની ઓફર હતી તે પુરી થઇ ગઈ હતી હવે આજના દિવસે 30 % ની છુટ ન હતી તે ફક્ત પહેલા જ દિવસે હતી જયારે મેં 2 જમરૂખ ખરીદયા તો હવે આ 2 જમરૂખ ની કેટલી કિંમત મારે ચુકવવી પડે એટલે કે પુરી કિંમત પ્રમાણે 2 જમરૂખ ના મારે કેટલા ચુકવવા અહી લખીએ પુરી કિંમત હવે આ 2 જમરૂખ ની પુરી કિંમત મારે ચુકવાની હતી આપણે અહીંથી શરૂઆત કરીએ કે આ 6 જમરૂખ માટે પુરી કિંમત કેટલી હશે આજે કિંમત છે , તે 6 જમરૂખ ની વેચાણ કિંમત છે જો પુરી કિંમત પ્રમાણે ગણીએ તો તે મને કેટલામાં પડે તે માટે આપણે થોડીક બીજ ગણિત મુજબ ગણતી કરીએ તો ધારો કે x = 6 જમરૂખ ની પુરી કિંમત છે તમે તેને મુળ કિંમત પણ કહી શકો અને જો આ કિંમત પર 30 % ની છુટ લઈએ તો તે કિંમત રૂ 12.60 થવી જોઈ તે ગણતરી કરીએ આમ તે થશે 6 જમરૂખ ની પુરી કિંમત ઓછા તેના પર 30 % ની છુટ એટલે 0.30 ગુણ્યા પુરી કિંમત તમે અહી 0.3 પર લખી શકો આમ મુળ કિંમત માંથી 30 % જેટલી કિંમત બાદ કરતા આપણને તેની વહેચાણ કિંમત મળે છે જે આપણી પાસે છે , રૂ 12.60 હવે આ જે x છે , તેને આપણે 1 x તરીકે ગણી શકીએ અને 1 x માંથી 0.30 x બાદ કરતા આપણને મળે 0.70 x જે રૂ 12.60 ને બરાબર છે 0.70 ને આપણે 0.7 પણ ગણી શકીએ આમ જુઓ કે આપણે 30 % ની છુટ લીધી માટે આ જે કિંમત છે તે મુળ કિંમત ના 70 % જેટલી છે હવે આપણે x માટે ગણતરી કરીએ સમીકરણ ની બંને બાજુએ 0.70 એટલે કે 0.7 વડે ભાગતા આપણને મળે x = 12.60 ભાગ્યા 0.7 જુઓ કે 0.70 ને અહી મેં 0.7 તરીકે લખ્યા છે તો હવે આપણે 12.60 ને 0.7 વડે ભાગીયે આપણે આ બંને સંખ્યા ને 10 વડે ગુણીએ કે જેથી આ બંને સંખ્યા ના જે દશાંશ ચિન્હ છે તેને 1 સ્થાન જમણી તરફ લઇ જઈએ માટે 0.7 એ 7 થઇ જશે અને 12.60 એ 126 થઇ જશે આહી શાંશ ચિન્હ મુકીએ હવે આપણે ભાગાકાર કરીએ અહી ફક્ત 7 છે , .7 નહિ માટે અહી 7 એકા 7 , 12 - 7 = 5 , 6 ને નીચે ઉતારીએ માટે તે 56 થઇ જાય 7 ગુણ્યા 8 = 56 આમ અહી કોઈ શેસ રહેશે નહિ માટે તે 18 છે દશાંશ સ્થળ ની પાછળ કઈ જ નથી એટલે કે તે 18 રૂ છે આમ x = રૂ 18 હવે x શું હતું તે યાદ કરો x એ 6 જમરૂખ ની પુરી કિંમત હતી અહી લખીએ 6 જમરૂખ ની પુરી કિંમત હવે પ્રશ્ન એ છે , કે 2 જમરૂખ ની પુરી કિંમત મારે કેટલી ચુકવવી પડશે જુઓ કે 6 જમરૂખ ની ભરી કિંમત છે એટલે કે કુલ કિંમત છે તેના આધારે 1 જમરૂખ ની મુળ કિંમત આપણે મેળવી શકી 18 ને 6 વડે ભાગતા આપણને મળે 3 માટે આપણે કહી શકીએ કે 1 જમરૂખ ની મુળ કિંમત અથવા પુરી કિંમત રૂ 3 થાય હવે આપણને તેઓ પુછી રહ્યા છે કે 2 જમરૂખ ની કિંમત શું થશે માટે 2 ગુણ્યા 3 = રૂ 6 થાય બીજી રીતે કહીએ કે તો 6 જમરૂખ ની કુલ કિંમત 18 રૂ હોય તો 2 જમરૂખ એ 6 નો ત્રીજો ભાગ છે માટે 18 રૂ નો ત્રીજો ભાગ 6 રૂ થાય ચાલો ફરીથી ઝડપ થી એક વખત પુનરાવર્તન કરી લઇએ કે આપણે શું કર્યું આપણે જોયું કે 6 જમરૂખ ની વેચાણ કિંમત રૂ 12.60 હતી જે કુલ કિંમત ના 30 % ઓછી કિંમત હતી અથવા કહી શકીએ કે તે મુળ કિંમત ના 70 %જેટલી કિંમત છે અને જો x એ 6 જમરૂખ ની પુરી કિંમત એટલે કે મુળ કિંમત હોય તો 6 જમરૂખ ની કુલ કિંમત ઓછા 6 જમરૂખ ની કુલ કિંમતના 30 % = રૂ 12.60 છે એટલે કે કુલ કિંમત ના કુલ 70 % એ રૂ 12.60 ને બરાબર છે આપણે તે ભાગાકાર કર્યો અને બીજ ગણિત ની રીતે ઉકેલ મેળવ્યો બંને બાજુએ 0.70 એટલે કે 0.7 સાથે ભાગાકાર કરી આપણે x ની કિંમત મેળવી જે 18 રૂ મળી અને તેના આધારે 1 જમરૂખ ની કિંમત મળી રૂ 3 માટે 2 જમરૂખ ની કિંમત થઇ 6 રૂ