If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

જો તમે વેબ ફિલ્ટરની પાછળ હોવ, તો કૃપા કરીને ખાતરી કરો કે ડોમેન્સ *.kastatic.org અને *.kasandbox.org અનબ્લોક થયા છે.

મુખ્ય વિષયવસ્તુ

પૂર્વ બીજગણિત

Course: પૂર્વ બીજગણિત > Unit 1

Lesson 1: અવયવ અને અવયવી
ગણિત
પૂર્વ બીજગણિત
અવયવ અને અવયવી
અવયવ અને અવયવી
© 2023 Khan Academyઉપયોગના નિયમોગોપનીયતા નીતિCookie Notice

અવયવ અને અવયવી

Google વર્ગખંડ
અવયવો અને અવયવી વિશે અને તેઓ એકબીજા સાથે કેવી રીતે સંકળાયેલા છે તે વિશે શીખો.

અવયવ

અવયવ એ પૂર્ણ સંખ્યા છે જેને સમાનરૂપે બીજી સંખ્યામાં વિભાજીત કરી શકાય છે.

અવયવને ચિત્ર વડે દર્શાવવા

અવયવ આપણને સંખ્યાને નાના ટુકડામાં વિભાજીત કરવાની રીત આપે છે. 12 ના અવયવ ચિત્ર વડે દર્શાવવા આપણે ટપકાંને સમાન કદના જૂથમાં ગોઠવી શકીએ.
12 ટપકાંઓને 12 ટપકાં સાથેની 1 હારમાં ગોઠવી શકાય.
1×12=12

12 ટપકાંઓને પ્રતિ હારમાં 6 ટપકાં સાથેની 2 હારમાં પણ ગોઠવી શકાય.
2×6=12
અથવા, આપણે ટપકાંઓને દરેક હારમાં 4 ટપકાં સાથેની 3 હારમાં પણ ગોઠવી શકાય.
3×4=12
આપણે 12 ટપકાંઓને ગોઠવી શકાય તેવી તમામ રીતો શોધી લીધા બાદ, 12 ના અવયવ શોધવા માટે આપણે હારની સંખ્યા અને દરેક હારમાં ટપકાંઓની સંખ્યાને જોઈ શકીએ.
1, 12, 2, 6, 3, અને 4 એ તમામ 12 ના અવયવ છે.
આપણે 5 ની હાર અને 7 ની હાર વડે 12 બનાવી શકીએ. તેથી શું 5 અને 7 એ 12 ના અવયવ છે?

ના. 5 અને 7 અવયવ નથી કારણકે ટપકાંઓ સમાન કદના જૂથમાં વિભાજીત થયેલા નથી.
18 ટપકાંઓ માટે નીચેનામાંથી કઈ ગોઠવણી શક્ય છે?
લાગુ પડતાં તમામ જવાબો પસંદ કરો:

તેથી 18 ના અવયવ કયા છે?
લાગુ પડતાં તમામ જવાબો પસંદ કરો:

ચિત્ર વગર અવયવ શોધવા

આપણે ટપકાંઓ દોર્યા વગર 16 માં સમાનરૂપે વિભાજીત થશે તેવી સંખ્યાઓ વિશે વિચારીને 16 ના અવયવ શોધી શકીએ.
1 એ 16 નો અવયવ છે કારણકે 1 ને 16 માં નિઃશેષ વિભાજીત કરી શકાય.
16÷1=16
ભાગફળ, જે 16 છે, તે પણ 16 નો અવયવ છે.
2 એ 16 નો અવયવ છે કારણકે 2 ને 16 માં નિઃશેષ વિભાજીત કરી શકાય.
16÷2=8
ભાગફળ, જે 8 છે, તે પણ 16 નો અવયવ છે.
4 એ 16 નો અવયવ છે કારણકે 4 ને 16 માં નિઃશેષ વિભાજીત કરી શકાય.
16÷4=4
આ કિસ્સામાં ભાગફળ 4 છે, જેને આપણે 16 ના અવયવ તરીકે શોધ્યો જ છે.
16 ના અવયવ 1,16, 2,8, અને 4 છે.
સંખ્યાઓ જેવી કે 3 અને 5 એ 16 ના અવયવ નથી કારણકે તેમને સમાનરૂપે માં વિભાજીત કરી શકાય નહિ.
નીચેનામાંથી કઈ સંખ્યાઓ 35 ના અવયવ છે તે નક્કી કરવા ભાગાકારનો ઉપયોગ કરો.
અવયવ
અવયવ નથી
1
2
3
5
7
35

અવયવની હિંટ

દરેક સંખ્યા પાસે અવયવ તરીકે 1 હોય છે.
1 એ 10 નો અવયવ છે.
1 એ 364 નો અવયવ છે.
1 એ 5,787 નો અવયવ છે.
દરેક સંખ્યા પાસે અવયવ તરીકે તે સંખ્યા પોતે હોય છે.
41 એ 41 નો અવયવ છે.
128 એ 128 નો અવયવ છે.
4,379 એ 4,379 નો અવયવ છે.

અવયવની જોડ

ચોક્કસ જવાબ મેળવવા માટે આપણે જે બે સંખ્યાઓને સાથે ગુણીએ તેને અવયવની જોડ કહે છે. 8 નો ગુણાકાર મેળવવા માટે, આપણે 1 × 8 અને 2 × 4 નો ગુણાકાર કરી શકીએ. તેથી 8 માટે અવયવની જોડ 1 અને 8 અને 2 અને 4 છે.
સમાન કદના જૂથમાં ટપકાંઓની ગોઠવણી આપણને એ જોવામાં મદદ કરે છે કે અવયવ હંમેશા જોડમાં હોય છે. અવયવની જોડનો એક અવયવ હારની સંખ્યા છે. અવયવની જોડનો બીજો અવયવ દરેક હારમાં ટપકાંની સંખ્યા છે.

20 ના અવયવની જોડ શોધીએ। યાદ રાખો કે, આપણે બે પૂર્ણ સંખ્યાઓને જોઈ રહ્યા છીએ જેનો ગુણાકાર મેળવવા 20 માટે કરી શકાય.
આપણે 1 થી શરૂઆત કરીશું કારણકે આપણે જાણીએ છીએ કે 1 એ દરેક સંખ્યાનો અવયવ છે. 20 મેળળવા માટે, આપણે 1×20 નો ગુણાકાર કરીએ, તેથી પણ અવયવ છે. આપણે વચ્ચે વધારાના અવયવ માટે જગ્યા છોડીને યાદીના બહારના અંતે આ અવયવની યાદી બનાવી શકીએ.
120
હવે આપણે ચકાસીએ કે પછીની સંખ્યા, 2, અવયવ છે કે નહિ.
20 મેળવવા માટે આપણે 2 સાથે ગુણી શકીએ તેવી કોઈ પૂર્ણ સંખ્યા છે? હા. 2×10=20. તેથી 2 અને 10 અવયવની બીજી જોડ છે.
121020
હવે પછીની સંખ્યા 3 છે. 20 મેળવવા માટે આપણે 3 સાથે ગુણી શકીએ તેવી કોઈ પૂર્ણ સંખ્યા છે? ના. તેથી 3 એ 20 નો અવયવ નથી.
20 મેળવવા માટે આપણે 4 સાથે કોઈ પૂર્ણ સંખ્યા ગુણી શકીએ? હા. 4×5=20. તેથી 4 અને 5 અવયવની જોડ છે.
12451020
હવે પછીની સંખ્યા 5 છે. 5 એ યાદીમાં આવી જ ગયો છે, આપણે હવે 20 માટે અવયવની તમામ જોડ શોધી નાખી.
40 માટે અવયવની જોડ સરખાવો.
1

અવયવી

જયારે એક પૂર્ણ સંખ્યાને બીજી પૂર્ણ સંખ્યા સાથે ગુણતા જે સંખ્યા મળે તે અવયવી છે. 3 ના પહેલા ચાર અવયવી 3,6,9 અને 12 છે, કારણકે:
3×1=3
3×2=6
3×3=9
3×4=12
3 ના બીજા કેટલાક અવયવી, 15,30 અને 300 છે.
3×5=15
3×10=30
3×100=300
આપણે કોઈ એક સંખ્યાના બધા અવયવીની યાદી બનાવી શકતા નથી, આપણા ઉદાહરણમાં, નવા અવયવી શોધવા 3 નો ગુણાકાર અનંત સંખ્યા સાથે કરી શકાય.

મહાવરાનો પ્રશ્ન

કોઈ પણ સંખ્યાનો પ્રથમ અવયવી તે સંખ્યા પોતે જ છે.
7×1=7.
7 ની પછીની બે અવયવી કઈ છે?
7×2=
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi

7×3=
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi

યાદી 4 ના અવયવી બતાવે છે.
4,8,12,16,…
4 નો પછીનો અવયવી કયો છે?
કોઈ એક જવાબ પસંદ કરો:

યાદી 8 ના અવયવી બતાવે છે.
ખૂટતી અવયવી પૂરો.
8,16,
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi
, 32,40,48,
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi
...

નીચેનામાંથી કઈ સંખ્યાઓ 6 ના અવયવી છે?
લાગુ પડતાં તમામ જવાબો પસંદ કરો:

અવયવીને ચિત્ર વડે દર્શાવવી

નીચેનું ચિત્ર 4 ના અવયવી બતાવે છે.
4×1=4
4×2=8
4×3=12
પછીનું બૉક્સ 4 ના પછીના અવયવીનો સમાવેશ કરશે.
પછીના બૉક્સમાં કેટલાં માંકડ હશે?
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi
માંકડ

અવયવ અને અવયવી કઈ રીતે સંબંધિત છે?

4 અને 7 બંને 28 ના અવયવ છે કારણકે તેઓ બંને 28 માં સમાનરૂપે વિભાજીત થાય છે.
28 એ 4 નો અવયવી છે અને તે 7 નો પણ અવયવી છે.
32 અને 4 સંખ્યાનો ઉપયોગ કરીને નીચેનું વાક્ય પૂર્ણ કરો.
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi
એ
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi
નો અવયવ છે.
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi
એ
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi
નો અવયવી છે.

અવયવ અને અવયવી સાથે મહાવરો

નીચેનામાંથી 10 ના અવયવ કયા છે?
લાગુ પડતાં તમામ જવાબો પસંદ કરો:

નીચેનામાંથી 10 ના અવયવી કયા છે?
લાગુ પડતાં તમામ જવાબો પસંદ કરો:

આપણે જાણીએ છીએ કે 9×6=54
તેથી, નીચેનામાંથી કયા વિધાનો પણ સાચા છે?
લાગુ પડતાં તમામ જવાબો પસંદ કરો:

અવયવ અને અવયવીનો કોયડો

લંબચોરસની બાજુની લંબાઈ અને ક્ષેત્રફળ વિશેના પ્રશ્નોને ઉકેલવા અવયવ અને અવયવીનો ઉપયોગ થાય.
એક લંબચોરસનું ક્ષેત્રફળ 50 ચોરસ સેન્ટિમીટર છે.
નીચેનામાંથી કઈ લંબચોરસની બાજુની લંબાઈ હોઈ શકે?
લાગુ પડતાં તમામ જવાબો પસંદ કરો:

Mr. ત્રિવેદી તેમના આર્ટ ક્લબના વિદ્યાર્થીઓ માટે 36 ચોકલેટ ચીપ કૂકી મૂકી રહ્યા છે.
જો તે ફૂકીને 3 હારમાં ગોઠવે, તો ત્યાં દરેક હારમાં
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi
કૂકી હશે.
જો તે ફૂકીને
  • તમારો જવાબ હોવો જોઈએ
  • એક પૂર્ણાંક, જેમ કે 6
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 3/5
  • એક * સરળ યોગ્ય * અપૂર્ણાંક, જેમ 7/4
  • મિશ્ર સંખ્યા, જેમ કે 1 3/4
  • એક * ચોક્કસ * દશાંશ, જેમ કે 0.75
  • પાઇ એક બહુવિધ, જેમ 12 pi અથવા 2/3 pi
હારમાં ગોઠવે, તો ત્યાં દરેક હારમાં 4 કૂકી હશે.

વાર્તાલાપમાં જોડાવા માંગો છો?

લોગ ઇન
No posts yet.
શું તમે અંગ્રેજી સમજો છો? ખાનએકેડેમીની અંગ્રેજીની સાઇટ પર વધુ ચર્ચા થતી જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો.